Jovan Dučić | Poreklo naziva ulica

Rubrika posvećena velikanima – domaćim i stranim ličnostima čija su dela, lični i društveni angažman imali civilizacijski značaj, a po kojima imena nose ulice i trgovi širom naše zemlje.

Jovan Dučić (? - 1943) bio je srpski pisac, pesnik, akademik i diplomata, svetski čovek u pravom smislu reči kojeg su životne okolnosti i karijera selile i oblikovale verovatno više nego bilo kog drugog književnika sa ovih prostora.

Rođeni Hercegovac, Jovan Dučić rođen je u okolini Trebinja, u siromašnoj seljačkoj porodici, početkom 1870-ih. Izgubivši oca u Hercegovačkom ustanku protiv Turaka, odrastao je uz majku i sestru, sa kojima se nakon osnovne škole preselio u Mostar, u potrazi za lakšim životom.

U Mostaru je Dučić završio srednju trgovačku školu, da bi se potom školovao za učitelja u Sarajevu i Somboru. Kao učitelj je službovao u mnogim mestima, ali je u Bijeljini ostavio najdublji trag.

Poput većine umnih Srba u Bosni i Hercegovini, koje je krajem 19. veka zahvatio nacionalni zanos podstaknut obnovom nezavisnosti Srbije i Jovan Dučić je, poput Alekse Šantića, nadahnut slobodarskim idejama pisao i objavljivao patriotske pesme („Oj Bosno“, „Otadžbina“...) zbog kojih mu je učiteljski rad na teritoriji BiH bio zabranjivan.

Godine 1899. definitivno napušta učiteljsku službu i odlazi u Ženevu na studije filozofije. Tokom višegodišnjeg boravka na relaciji Ženeva – Pariz, Dučić ostvaruje brojne kontakte i upoznaje sa našim istaknutim književnicima i kritičarima – Milanom Rakićem, Borisavom Stankovićem, Jovanom Skerlićem i drugima.

Književna karijera Jovana Dučića našla je utemeljenje u modernoj lirskoj poeziji, toliko autentičnoj da je Dučić svojim pesničkim izrazom početkom 20. veka smatran potpuno originalnim poetom, pa mnogima i nenadmašnim.

Čak pet zbirki pesama, nekoliko čuvenih proznih dela („Gradovi i himere“, „Blago cara Radovana“...), ali i političkih brošura izdvaja se u bogatom književnom opusu Jovana Dučića.

Povratkom u Srbiju 1904. godine počinje i njegova politička karijera koja će ga u narednim godinama učiniti najuglednijim diplomatskim predstavnikom Kraljevine Srbije, a potom i Jugoslavije, u čak šest evropskih zemalja. Naime, Jovan Dučić bio je ambasador Kraljevine u Sofiji, Atini, Budimpešti, Ženevi, Rimu i Madridu.

U Madridu ga je zatekao i početak Drugog svetskog rata. Nakon što je Frankova Španija priznala fašističku NDH, Dučić je demonstrativno napustio Madrid i emigrirao u Portugaliju, odakle je potom otplovio za Sjedinjeme Američke Države, odakle se više nikada nije vratio u svoju zemlju.

U emigraciji je nastavio da piše pesme, a kao jedan od najvećih intelektualaca među Srbima, do kraja života nalazio se i na čelu organizacije srpskih emigranata u SAD.

Jovan Dučić umro je u Americi i sahranjen je u porti manastira Svetog Save u Libertvilu. Njegovi posmrtni ostaci su 2000. godine, po pesnikovoj želji, preneti u Trebinje i ponovo sahranjeni u Hercegovačkoj Gračanici. U istom gradu nalazi se i velelepni spomenik velikom pesniku, a njegovo ime danas nose i brojne škole i ulice u Srbiji i Republici Srpskoj.