Prota Mateja Nenadović | Poreklo naziva ulica

Mateja Nenadović (1777 – 1854) bio je jedna od najznačajnijih ličnosti Srbije prve polovine 19. veka. Jedan od vođa Prvog i aktivni učesnik Drugog srpskog ustanka bio je tamnavski vojvoda, osnivač i prvi predsedavajući Praviteljstvujuščeg Sovjeta, sveštenik, diplomata i pisac.

Rođen je u Brankovini, selu nedaleko od Valjeva, kao sin Alekse Nenadovića, tamnavsko-posavskog kneza pogubljenog u tragičnoj seči knezova 1804. godine.

Sa samo 16 godina postao je sveštenik dobivši svoju seosku parohiju u tadašnjoj valjevskoj nahiji. Seča knezova i pokretanje Prvog srpskog ustanka svrstali su ga, zajedno sa stricem Jakovom Nenadovićem, među ustaničke starešine valjevskog kraja.

Nasledivši diplomatske osobine svog oca, prota Mateja Nenadović za vreme Prvog ustanka uspostavio je prve državničke veze sa carskom Rusijom (iako se to tada još uvek nije moglo zvati diplomatijom), tražeći pomoć za ustanike i srpski narod. U više navrata išao je i u slične misije u Austriju radi nabavke hrane i oružja za ustanike, ali i sa namerom da pridobije Austriju kao saveznika u borbi protiv Turske.

Prota Mateja bio je i jedan od osnivača Praviteljstvujuščeg Sovjeta, centralnog organa vlasti u Srbiji tog vremena i donosilac brojnih zakona koji su predstavljali temelj obnove srpske države koja će nastupiti u narednim decenijama.

Iako više naklonjen Karađorđu nego Milošu Obrenoviću, učestvovao je aktivno u Drugom srpskom ustanku i ostao ličnost od velikog ugleda i uticaja i u novouspostavljenoj Kneževini Srbiji.

Prota Mateja Nenadović imao je čak petnaestoro dece, iz dva braka, od kojih je većina nažalost preminula već u ranom detinjstvu.

Konačno, svoj život ispunjen burnim i sudbonosnim istorijskim događajima, pretočio je u reči u svom najznačajnijem delu ,,Memoari’’, koje osim istorijske ima i veliku književnu vrednost predstavljajući svojevrsno literarno svedočanstvo jednog teškog vremena, napisano na narodnom jeziku.

Ime prote Mateje Nenadovića danas nose ulice u čak 45 naselja širom Srbije.