Leskovac | Top 10 u gradovima Srbije

Narodni muzej Leskovca

Bogata istorija leskovačkog kraja, svedočanstva o praistorijskim kulturama, ali i rimskom, vinzantijskom i otomanskom dobu, arheološkim iskopinama od svetskog značaja, dokazima duha evropske prošlosti između dva svetska rata i obnovi Leskovca nakon katastrofalnih razaranja u Drugom svetskom ratu baštini se u Narodnom muzeju Leskovca. Decenijama smešten u Kući Bore Dimitrijevića – Piksle, bogatoj tradicionalnoj kući građenoj u bondručnom sistemu sredinom 19. veka, Narodni muzej Leskovca dobija svoju zgradu tek 1974. godine i prikazuje porodični, privredni, socijalni i duhovni život u leskovačkom kraju, od neolita do danas. Nova stalna postavka „Vremeplov leskovačkog kraja“ glavni je razlog što je ocenom Muzejskog društva Srbije ovaj objekat proglašen najboljim muzejem u Srbiji u 2015. godini.

Saborni hram Svete Trojice

Saborna crkva Svete Trojice u Leskovcu jedan je od najznačajnijih hramova Eparhije Niške i nalazi se u samom centru grada. Velelepnost arhitektonskih rešenja i životopisa, ovaj hram duguje činjenici da su za njegov izgled zaslužna dvojica ,,belih’’ Rusa – Vasilij Andosov (neimar) i Andrej Bicenko (zograf). Crkva je svečano otvorena 1922. godine u prisustvu Kralja Aleksandra I Karađorđevića. Dominantno postavljena u odnosu na centralne ose grada, monumentalnost oblika, raskošna fasada i kitnjast dekorativan jezik čine je jednim od najvažnijih elemenata graditeljtva Leskovca i okoline u međuratnom periodu i omiljenom građevinom u panorami grada.

Brdo Hisar

Park Hisar se nalazi na istoimenom brdu iznad Leskovca na nadmorskoj visini od 341 metar i zaštićeni je park prirode i arheološki lokalitet. Od davnih dana brdo iznad grada, na reci Veternici je igralo važnu ulogu u životu njegovih stanovnika, pa je tako Hisar danas slojevito arheološko nalazište čiji su predmeti u samoj kruni srpske i svetske arheologije. Najznačajniji je svakako pronalazak Turovićeve igle 2002. godine, 64.5 centimetara dugog predmeta u obliku igle izrađenog od neruđajućeg čelika, za koji je utvrđeno da potiče iz perioda 1300 godina p.n.e. Njegov planetarni značaj prepoznat je u jedinstvenoj metalurškoj tehnici kojom je izrađen i ukazuje na napredne nivoe tehničkog razvoja stanovništva ovog lokaliteta u praistoriji. Ostaci drugih perioda prošlosti, zaključno sa otomanskim ulepšavaju ovaj park u samom gradu, čineći ga radim izletištem Leskovčana. Sa Hisara se pruža najlepši pogled na panoramu Leskovca.

Stare kafane

Leskovac je naširoko poznat po roštilju i specijalitetima od mesa. Tradiciju dobrog zalogaja u ovom kraju i dalje ljubomorno čuvaju od zaborava i sveopšteg propadanja ukusa mnoge male, nezavisne, porodične i starostavne kafane, koje poverenje nagrađuju višestruko – kvalitetom i gostoljubivošću. Neke od njih su Srč i Kod Kajse.

Hidroelektrana Vučje

Hidroelektrana Vučje biser je industrijalizacije Kraljevine Srbije i druga najstarija hidroelektrana naše zemlje, podignuta 1903. godine na reci Vučjanici, čije su snage, još u to vreme, 17 kilometara dugim dalekovodnim sistemom osvetljavale Leskovac električnom energijom. Hidroelektana zahvata vodu iz dugačkog kanala delimično uklesanim u visoke stene, te sa svojom glavnom i pomoćnim zgradama izgrađenim u kamenu čini ceo prizor izuzetno postojanim. Iako proizvodi struju više od jednog veka, od 2005. godine, hidroelektrana je uvršćena u svetsku baštinu tehnike, a od 2018. godine i na listu Zaštićenih spomenika Republike Srbije. U blizini se nalazi i popularno kupalište, te je leti posetu hidroelentrani moguće kombinovati sa osveženjem u hladoj vodi.

Hipodrom i Trka Oslobođenja

Svedočanstvo evropskog duha grada Leskovca je i hipodrom, jedan od najstarijih u Srbiji, koji od 1933. godine postoji kroz rad leskovačkog kola jahača „Dubočica“. Nekada su se ovde okupljale hiljade ljubitelja konja, da pored kasača, koji su jedini danas preostali, prate graciozne galopere i preponaše u nekoliko godišnjih trka. Danas je preostala samo tradicionalna Trka oslobođenja, ustanovljena 1966. godine, koja svakog 11. oktobra podseća na slavni datum oslobođenja grada.

Roštiljijada

Najznačajniji festival na teritoriji Leskovca svakako je leskovačka Roštiljijada, koja se tradicionalno održava krajem avgusta svake godine, već pune tri decenije. Nekada je ovaj događaj prvenstveno okupljao majstore roštilja u takmičenju za najbolju i najveću pljeskavicu, da bi se tokom godina transformisao u veliki kulturno-umetničko-zabavno-gurmaski spektakl. Najposećeniji je bio 2019. godine, kada je preko pola miliona gostiju uživalo u specijalitetima sa roštilja i koncertima muzičkih zvezda regiona.

Železnička stanica

Ubrzo nakon uspostavljanja železnice u Kraljevini Srbiji 1886. godine, kroz Leskovac prolazi pruga povezujući deonicu Niš – Preševo, omogućavajući time zvezdani uspon industrijske proizvodnje u ovom gradu, posebno tekstilne industrije, zbog čega će Leskovac poneti nadimak srpskog Mančestera. Leskovačka železnička stanica koja je sve do Drugog svetskog rata dočekivala i ispraćala kompozicije ka severu i jugu, uništena je u ratnom vihoru. Značajnu zamenu Leskovac je dobio tek 2000. godine, kada je izgrađeno železničko stajalište modernog arhitektonskog izraza i raskošnog mermernog enterijera.

Spomen park Revolucije Bogdana Bogdanovića

Bogdan Bogdanović jedan je od najznačajnijih srpskih neimara monumentalnih i memorijalnih kompleksa nakon Drugog svetskog rata, kojem je povereno da sećanje na pale borce za osobođenje od nacističke okupacije ovekoveči na mnogim lokalitetima bivše Jugoslavije. Na brdu Hisar iznad Leskovca nalazi se Spomen park posvećen više od 1000 palih na teritoriji Leskovca u različitim ratnim borbama, realizovan u karakterističnom mitološko-simboličkom izrazu Bogdana Bogdanovića. Pored alegorijskih elemenata na spomenicima, čita se i značajna misao autora, uklesana ćiriličnim pismom na jedom od obeliska – „Mrtvi smo, ali nismo zaspali, kamen te našim očima gleda“.

Poznati Leskovčani

Dimitrije Mita Teokarević (1850-1931), znameniti Leskovčanin, Mita Teokarević začetnik je industrijalizacije Leskovca putem pokretanja tekstilne i srodnih industrija u gradu i njegovoj okolini. Nakon poslovnog uspeha, upušta se u političke vode, postaje predsednik leskovačke Opštine, a zatim i Narodni poslanik.

Draga Mašin Obrenović (1866-1903), srpska kraljica i supruga Kralja Aleksandra Obrenovića prvobitno je bila udata za Svetozara Mašina, vodećeg građevinskog inženjera Kneževine Srbije. Iako je poreklom iz drugog kraja Srbije, sa suprugom je živela u Leskovcu tokom njegovih aktivnosti na izgradnji pruga železničkog sistema mlade države.

Toma Zdravković (1938-1991), slavni pevač narodne muzike rođen je u selu Pečenjevce kod Leskovca, odakle je svojim setnim glasom i melodijama koje muče i razgaljuju srce osvojio celu bivšu Jugoslaviju, ostavivši iza sebe desetine nezaboravnih hitova. Prerano je umro, 1991. godine u Beogradu, ali na vreme da ne doživi raspad zemlje koja mu je omogućila da ostavi značajan muzički pečat svojim životom i delom. Spomenik Tomi Zdravković je podignut 2011. godine, na mestu, za koji legenda kaže, da je bilo sudbonosno mesto susreta tada nepoznatog mladića Tome i mlade Silvane Armenulić – gradskom trgu u Leskovcu. Danas se spomenik nalazi na Veterničkom keju, gde je premešten 2016. godine.