Franc Kafka | Poreklo naziva ulica

František „Franc“ Kafka (1883 – 1924) bio je češki pravnik, pisac i jedan od najznačajnijih književnika 20. veka. Za života bivajući gotovo sasvim anoniman, njegova dela su najvećim delom objavljena nakon smrti, a slava došla tek posthumno.

Rođen je u Pragu, u mešovitoj češko-nemačkoj porodici jevrejskih korena. Biografi navode da mu je otac bio izuzetno hladan, gord i sebičan čovek koji će, sa psihološke strane, imati presudan uticaj na Kafkinu ličnost i njegov budući stil pisanja, čije će glavno obeležje postati teška psihička i unutrašnja stanja likova, otuđenost, beznađe i apsurd.

Iako je odmalena bio privržen književnosti i čitanju, roditelji su ga usmerili na studije prava i obrazovanje na nemačkom jeziku, kako bi imao perspektivniju budućnost. Sledeći roditeljske želje i savete, završio je studije i čak doktorirao pravo, ali je pisanje bilo i ostalo njegov unutrašnji i istinski poziv. Sve poslove u životu je birao tako da mu na kraju dana uvek ostane vremena i za pisanje.

Fražilnog zdravlja, introvertan i sa čestim osećanjem neshvaćenosti, Franc Kafka je u svojim delima dobrim delom oslikavao sebe i sopstvena psihološka stanja, često veoma kompleksna (takozvana „kafkijanska atmosfera“). I njegova komunikacija sa prijateljima i ženama, uglavnom se svodila na pisanu reč, pa je pisanje postalo Kafkin glavni „kanal“. U književnom smislu, uzori su mu bili Fjodor Dostojevski i nemački književnik Hajnrih fon Klajst.

Interesantno je da je mnoge svoje rukopise Kafka ubrzo, nezadovoljan, spaljivao i uništavao. Sačuvao je tek nekolicinu dela koja su, zahvaljujući najboljem prijatelju, prvi put objavljena tek posthumno.

Zato ne iznenađuje podatak da je književni opus Franca Kafke prilično skroman i sadrži svega desetak naslova. Među njima su svakako i romani „Proces“, „Zamak“, „Preobražaj“, njegova pisma i dnevnik. Stoga se Kafka može svrstati u onu grupu umetnika, čije je ime poznatije od njegovih dela, pre svega zahvaljujući jedinstvenom „Procesu“.

Na relativno skromnu bibliografiju Franca Kafke uticala je sasvim sigurno i tuberkuloza, bolest sa kojom se pisac borio punih 7 godina i od koje je, na kraju, i umro u svojoj 41. godini.

Franc Kafka je, po svedočanstvima, voleo žene (po nekim biografima bio je čak i ženskaroš) ali se nikada nije ženio, niti je imao naslednike. Njegova porodica je, zbog jevrejskog porekla, završila tragično u Holokaustu.

Iako je svom prijatelju Maksu Brodu ostavio u zaveštanje da nakon smrti sve njegove rukopise spali, to se na sreću nije dogodilo. U narednim decenijama Evropa i svet su prepoznali literarnu i književnu vrednost Kafkinih dela i shvatili izuzetan značaj češkog pisca u svetskoj književnosti.

U njegovom rodnom gradu Pragu, jedna od najvećih atrakcija je upravo Muzej Franca Kafke, posvećen piščevom životu i delu.

Danas, simbolično, u beogradskom naselju Kotež jedna ulica nosi naziv po češkom piscu.