Ko je Toša ,,čiji su’’ i bunar i kafana?! | Staro(beo)gradske priče

Postoji li osoba koja živi u Beogradu, a koja pre ili kasnije nije prošla ulicom Tošin bunar?! Verovatno ne... A koliko je onih koji znaju kako je ova značajna ulica dobila ime?! Po čuvenoj kafani...?...Bunaru...? ... I ko je uopšte Toša ,,čiji su’’ i bunar i kafana?!

Teodor Toša Apostolović (1745 – 1810) bio je, smatra se, Grk/Cincar iz okoline Soluna. Rođen kao Teodoros Apostolos, ne želeći da trpi turski zulum, kao i mnogi njegovi sunarodnici dospeva u Srbiju, da bi se sa povlačenjem Austrijanaca iz Beograda konačno doselio u Zemun. Sposobni zanatlija (sapundžija), postao je ugledni i bogati trgovac, a vremenom i veoma uticajan građanin i dobrotvor, predsednik zemunske crkvene opštine.

Područje današnje ulice Tošin bunar koja spaja Zemun, novobeogradske blokove i Bežaniju, u to vreme predstavljalo je močvarni teren na periferiji Zemuna na kome je postojalo neugledno divlje naselje, nalik beogradskoj Jatagan mali. Bežanijska kosa predstavljala je lesno uzvišenje, kao i danas, zasađeno vinogradima i baštama.

Elem, legenda kaže da je Toša Apostolović pred starost oboleo od teške bolesti očiju i gotovo obnevideo. Kao verujuć čovek, jedne noći usnio je Svetog Nikolu koji mu poručuje da sa vrha Bežanijske kose skotrlja prazno bure, a na mestu na kome se ono zaustavi – iskopa bunar, čija će ga voda umivanjem izlečiti. Toša je to i učinio, na mestu današnjeg Studentskog grada sagrađen je bunar, a Toša je, prema legendi, zaista progledao.

Verovanje u legende je, naravno, stvar ličnog izbora, ali postojanje Tošinog bunara je činjenica koju i danas najstariji Zemunci pamte. U neposrednoj blizini bunara izgrađena je i kafana ,,Tošin bunar’’, popularna ,,Džakarta’’, danas jedna od retkih kafana u Beogradu koja još uvek neguje stari kafanski duh, a put koji se do tada zvao Bežanijski put, dobio je istoimeni naziv.

Tokom Drugog svetskog rata, ulica je na kratko nosila ime jednog od najistaknutijih figura nacističke Nemačke - Hermana Geringa, da bi nakon rata stari naziv bio vraćen.

U jeku izgradnje Studentskog grada i Novog Beograda uopšte, Tošin bunar je srušen i zatrpan, ali istoimena kafana i ulica nastavljaju svoj vek, a i danas predstavljaju simbol ovog dela grada.

A i legenda i dalje živi...